فروسیلیس چیست؟ کاربردها، قیمت،مشخصات (خرید و قیمت ازآمادای سیلیس)

فروسیلیس چیست؟ کاربردها، قیمت،مشخصات
فروسیلیس چیست؟ کاربردها، قیمت،مشخصات فروسیلیس (FerroSilicon) آلیاژی فلزی با ترکیب اصلی آهن (Fe) و سیلیسیم (Si) است. درصد سیلیسیم معمولاً از 15٪ تا 90٪ متغیر است، اما رایجترین انواع آن 75٪ و 72٪ سیلیسیم دارند. این آلیاژ از طریق ذوب کردن کوارتز (SiO2) و آهن در کوره قوس الکتریکی تولید میشود[^1]. فروسیلیس کاربردهای زیادی دارد که در ادامه بررسی میشود.
روش تولید فروسیلیس
برای تولید فروسیلیس، سیلیس (کوارتزیت) و آهن در کنار مواد کاهنده (معمولاً زغالسنگ یا کک) درون کورههای قوس الکتریکی با دمای بالا وارد واکنش میشوند. این واکنش، سیلیسیم آزاد شده را با آهن پیوند میدهد و آلیاژ فروسیلیس تشکیل میشود. تفاوت کیفیت و درصد سیلیسیم، به نوع مواد اولیه و شرایط کوره بستگی دارد[^2].
کاربردهای فروسیلیس در صنعت
1. تولید فولاد و ریختهگری
بزرگترین سهم مصرف فروسیلیس در صنعت فولاد است. فروسیلیس نقش مهمی در حذف اکسیژن (اکسیژنزدایی)، گوگردزدایی و گسترش گرافیت ایفا میکند. با افزودن این آلیاژ به مذاب فولاد، واکنشهای ناخواسته بین اکسیژن و فلز پایه کنترل میشود و ناخالصیها حذف میشوند. این کار باعث بهبود خواص مکانیکی فولاد میشود[^3].
2. ساخت چدن گرافیتی و آلیاژهای فسفر پایین
در چدنریزی، فروسیلیس باعث اصلاح ساختار کریستالی، تشکیل گرافیت بهتر و افزایش کیفیت سطحی قطعه میشود[^4]. چدنهای مورد استفاده در قطعات موتوری و خودرو به این آلیاژ نیاز دارند.
3. صنایع جوشکاری ریل و قطعات سنگین
فروسیلیس در فرآیندهای جوشکاری انواع خاصی از ریلها و قطعات ماشینآلات راهآهن به عنوان افزودنی استفاده میشود. این افزودنی باعث افزایش استحکام، انسجام و بهبود خواص فیزیکی نقطه اتصال میشود[^5].
4. تولید فروآلیاژهای دیگر
صنایع آلیاژساز برای بهدستآوردن برخی خصوصیـات خاص در فولاد یا چدن (مانند مقاومت به خوردگی یا سختی سطح)، از فروسیلیس به عنوان پایه یا افزودنی استفاده میکنند. برخی آلیاژهای خاص فولادی همچون فولاد زنگنزن به درصد معینی سیلیسیم نیاز دارند[^6].
5. صنایع شیمیایی و تولید منیزیم
در فرآیند Pidgeon برای تولید منیزیم اولیه از دولومیت، فروسیلیس به عنوان عامل کاهنده استفاده میشود. همچنین در برخی کاتالیستها و واکنشهای شیمیایی تخصصی کاربرد دارد[^7].
ویژگیهای شناسایی و فنی فروسیلیس
ترکیب شیمیایی
فروسیلیس عمدتاً از آهن و سیلیسیم تشکیل شده و مقادیری عناصر فرعی مانند آلومینیوم، کلسیم، کربن و فسفر نیز دارد. نوع 75٪ (با 70-75٪ سیلیسیم و بقیه آهن و عناصر دیگر) متداولترین فرم در صنعت است.
چگالی فروسیلیس
چگالی فروسیلیس به طور میانگین بین 2.5 تا 3.2 گرم بر سانتیمتر مکعب است. این عدد بسته به درصد سیلیسیم، اندازه دانهبندی و مقدار عناصر همراه میتواند کمی متفاوت باشد[^8].
ظاهر فیزیکی
- رنگ خاکستری تا نقرهای فلزی، سطح براق دانهها
- به صورت دانهای، بریکت و یا کلوخه تولید و عرضه میشود
آنالیز و شناسایی
آنالیز شیمیایی با دستگاههایی چون XRF معمولترین روش تشخیص ترکیب فروسیلیس در آزمایشگاه است. همچنین اندازهگیری چگالی، تخلخل و اندازه ذرات نیز در کیفیت آن اثرگذار است[^9].
قیمت فروسیلیس؛ عوامل موثر و وضعیت بازار (تابستان ۱۴۰۳ / 2024)
عوامل موثر بر قیمت
- درصد سیلیسیم: هرچه خلوص سیلیسیم بالاتر، قیمت بالاتر
- دانهبندی (مش بندی): سایز ریز یا بریکت قیمت متفاوت دارد
- میزان عناصر فرعی (آلومینیوم، کلسیم…)
- نرخ ارز و قیمت جهانی مواد معدنی
- هزینه حمل و نقل و شرایط بستهبندی
رنج قیمت فروسیلیس
بر اساس دادههای سایت متال بولتن و منابع داخلی، قیمت فروسیلیس 75٪ صادراتی ایران در تابستان ۱۴۰۳ بین ۱۸ تا ۲۵ هزارتومان به ازای هر کیلو (۹۰۰ تا ۱۲۰۰ دلار هر تن، FOB بنادر اصلی) نوسان دارد[^10][^11]. البته این رقم وابسته به بازار فلزات جهانی و نرخ دلار تغییر میکند.
نحوه استعلام و خرید
جهت دریافت قیمت لحظهای و ثبت سفارش عمده، میتوانید با تولیدکنندگان معتبر داخلی مانند آمادای سیلیس یا شرکتهای صادراتی تماس بگیرید.
نگهداری، حمل و ایمنی فروسیلیس
نگهداری:
- محیط خشک و مسقف، دور از رطوبت (برای جلوگیری از واکنش با آب و اکسید شدن)
- بستهبندی اصولی در گونیهای لمینت یا بیگبگ
ایمنی:
- تماس پوستی بیضرر، ولی استنشاق گرد و غبار میتواند موجب تحریک مخاط شود.
- فروسیلیس مادهای واکنشپذیر با اسیدهای قوی است، اما به طور کلی آتشزا یا سمی نیست (MSDS آن را قبل مصرف مطالعه کنید) [^12].
جمعبندی
فروسیلیس بهعنوان یکی از فروآلیاژهای کلیدی برای صنایع فولاد، چدن و شیمیایی، نقش پررنگی در افزایش کیفیت محصولات و بهینهسازی فرآیند تولید دارد. شناخت دقیق ویژگیها، آنالیز آزمایشگاهی، و کنترل قیمت و شرایط خرید، مهمترین گامها برای مدیران زنجیره تأمین و کارشناسان خرید محسوب میشود.
منابع و رفرنسها:
[^1]: Wikipedia: Ferrosilicon
[^2]: Britannica – Ferrosilicon production
[^3]: Engineering Toolbox – Ferroalloys and their uses
[^4]: Indian Ferro Alloy Producers’ Association
[^5]: ResearchGate – Properties and uses of ferrosilicon
[^6]: [International Journal of Mineral Processing, 2022]
[^7]: ScienceDirect – Ferrosilicon in Magnesium Production
[^8]: Pyrometallurgy – Ferrosilicon properties
[^9]: Metal Bulletin Price Book
[^10]: IMIDRO – قیمت فروسیلیس ایران
[^11]: بازار متالورژی ایران
[^12]: MSDS FerroSilicon